Η προστασία των προσωπικών και περιουσιακών συμφερόντων των ανήλικων τέκνων εξασφαλίζεται, κατ’ αρχήν, στο πλαίσιο της γονικής μέριμνας, η οποία συνιστά δικαίωμα αλλά και καθήκον αμφότερων των γονέων. Ο νόμος διακρίνει ανάμεσα στον φορέα του δικαιώματος και τον δικαιούχο της άσκησής του. Κατά κανόνα, οι ιδιότητες αυτές συμπίπτουν στο πρόσωπο και των δύο γονέων. Σε ορισμένες, όμως, περιπτώσεις, η άσκηση της γονικής μέριμνας αποχωρίζεται τον φορέα του δικαιώματος, ήτοι ένας γονέας εξακολουθεί να έχει τη γονική μέριμνα χωρίς, ωστόσο, να την ασκεί. Αυτό συμβαίνει μεταξύ άλλων, σε περιπτώσεις διαζυγίου ή διακοπής της συμβίωσης.

Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει:

• Την επιμέλεια του τέκνου
• Τη διοίκηση της περιουσίας του και
• Την εκπροσώπησή του σε κάθε υπόθεση, δικαιοπραξία ή δίκη που αφορά το ίδιο ή την περιουσία του.

Η επιμέλεια του ανήλικου τέκνου συνιστά τη βασικότερη πτυχή της γονικής μέριμνας και την κυριότερη έκφανσή της και αφορά τη συνολική φροντίδα για τη σωματική, πνευματική και ψυχολογική ανάπτυξη του ανήλικου τέκνου, όπως την ανατροφή, τη μόρφωση, την επίβλεψη, την ηθική και κοινωνική διαπαιδαγώγηση, τον προσδιορισμό του τόπου διαμονής του τέκνου, την ένδυση, την υπόδηση κ.α.

Ως εκ τούτου, σε περίπτωση διάστασης ή διαζυγίου των γονέων, η επιμέλεια των τέκνων αποτελεί αναμφισβήτητα το κρισιμότερο ζήτημα διαπραγμάτευσης στη διαδικασία έκδοσης ενός διαζυγίου κατ’ αντιδικία, καθώς σε περιπτώσεις συναινετικής λύσης του γάμου, οι γονείς συναποφασίζουν αναφορικά με την άσκηση της επιμέλειας των τέκνων τους.

Δικαστική Απόφαση για την ανάθεση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου

Ποια είναι τα κριτήρια για τη δικαστική ρύθμιση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου;

Σε περίπτωση διαζυγίου κατ’ αντιδικία των γονέων, αρμόδιο να ρυθμίσει το ζήτημα της επιμέλειας των τέκνων είναι το κατά τόπον αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο, το οποίο για τη λήψη της απόφασης περί ανάθεσης της επιμέλειας ενός τέκνου, λαμβάνει υπόψιν τα εξής κριτήρια με σεβασμό πάντοτε στην ισότητα των φύλων, χωρίς διακρίσεις εξαιτίας φύλου, ιθαγένειας, θρησκείας, περιουσίας κ.α.

1. Το συμφέρον του τέκνου.
2. Τους δεσμούς του τέκνου με τους γονείς και τα αδέλφια του.
3. Το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του γονέα, το επάγγελμα, τη σταθερότητα της οικογενειακής στέγης για τη διασφάλιση των συνθηκών ανάπτυξης του τέκνου χωρίς εναλλαγές στις συνθήκες διαβίωσής του.
4. Τυχόν λόγους αδυναμίας άσκησης της από έναν γονέα (ενδεικτικά αναφέρουμε παραδείγματα όπως η παρατεταμένη διαμονή στο εξωτερικό, η μακροχρόνια νοσηλεία, η φυλάκιση του ενός γονέα).
5. Την καταλληλόλητα του γονέα για ενεργό άσκηση της επιμέλειας του τέκνου, ήτοι να μην υφίστανται ζητήματα τοξικομανίας, αλκοολισμού, ψυχικών παθήσεων, πλημμελούς εκπλήρωσης των υποχρεώσεων του προς το τέκνο κ.α.
6. Τη γνώμη του τέκνου.

Να επισημανθεί ότι η άσκηση της επιμέλειας του τέκνου από τον έναν μόνο γονέα, δεν αποστερεί τον έτερο γονέα από το δικαίωμα της γονικής μέριμνας του τέκνου του, την επικοινωνία μαζί του, την ενημέρωση επί θεμάτων που αφορούν το τέκνο, όπως την ανατροφή του και την περιουσία του καθώς και την εν γένει διαμόρφωση της προσωπικότητάς του.

Από τα ως άνω συνάγεται ότι κατά την εκδίκαση της υπόθεσης ρύθμισης της επιμέλειας του τέκνου από το αρμόδιο Δικαστήριο, αμφότεροι οι γονείς, οι οποίοι διεκδικούν την επιμέλεια του τέκνου τους, καλούνται να αποδείξουν το υφιστάμενο συναισθηματικό δέσιμο και τη σχέση τους με αυτό, τον χρόνο που δύνανται να αφιερώνουν στην καθημερινότητά τους για την ανατροφή του, την ύπαρξη ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος που θα συνδράμει στη διαπαιδαγώγηση του τέκνου, τη καταλληλότητα της κατοικίας, τη διασφάλιση της απαιτούμενης σταθερότητας για τη διασφάλιση ομαλών συνθηκών διαβίωσης του τέκνου και μια σειρά από άλλα κριτήρια, τα οποία θα συνεκτιμηθούν από το Δικαστήριο προκειμένου να αποφανθεί για την άσκηση της επιμέλειας με  κύριο και μοναδικό γνώμονα το συμφέρον του τέκνου.

Δικαστική απόφαση για την αφαίρεση της επιμέλειας από τον ένα γονέα ως συνέπεια κακής άσκησής της και ανάθεσής της στον άλλο γονέα

Σε περιπτώσεις κακής άσκησης της γονικής μέριμνας από τον έχων την επιμέλεια γονέα, ο έτερος γονέας δύναται με αίτηση του ενώπιον του κατά τόπον αρμόδιου Μονομελούς Πρωτοδικείου να ζητήσει τον χαρακτηρισμό της επιμέλειας ως κακής με αποκλειστική ανάθεση της επιμέλειας του τέκνου σε εκείνον και αφαίρεση της από τον ασκούντα. Το ίδιο δικαίωμα έχουν οι πλησιέστεροι συγγενείς του τέκνου και ο Εισαγγελέας. Μάλιστα, σε επείγουσες περιπτώσεις δύνανται να διαταχθούν ασφαλιστικά μέτρα, ενώ το Δικαστήριο πριν την έκδοση της δικαστικής απόφασης έχει δικαίωμα να ζητήσει ακρόαση του τέκνου ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητά του καθώς και να διατάξει τη διενέργεια πραγματογνωμοσύνης. 

Παρέμβαση στις δίκες για κακή άσκηση της γονικής μέριμνας μπορεί να ασκήσει οποιοσδήποτε έχει έννομο συμφέρον είτε με κύρια παρέμβαση, όταν διεκδικεί την ανάθεση, είτε με πρόσθετη παρέμβαση υπέρ του αιτούντος γονέα, του τρίτου ή του Εισαγγελέα.

Για περισσότερες πληροφορίες και διευκρινίσεις αναφορικά με τη γονική μέριμνα και επιμέλεια των τέκνων σας μετά το διαζύγιο, τη διεκδίκηση της επιμέλειας δικαστικώς, εφόσον δεν επιτυγχάνεται μια συναινετική ρύθμιση και οποιοδήποτε άλλο ζήτημα σας απασχολεί, βρισκόμαστε στη διάθεση σας είτε τηλεφωνικώς είτε μέσω της αποστολής του μηνύματος σας προκειμένου να επικοινωνήσουμε άμεσα μαζί σας και να σας ενημερώσουμε πλήρως για τις δυνατότητες που σας παρέχει ο νόμος, τη διαδικασία, το χρονικό πλαίσιο και το ακριβές κόστος έως την έκδοση οριστικής απόφασης επί του ζητήματος επιμέλειας .