215 520 9070 & 6947 602 862 info@lawmatters.gr
Select Page

Διατροφή Ανηλίκων Τέκνων

Η διατροφή των ανηλίκων τέκνων αποτελεί μία από τις βασικότερες αιτίες πρόκλησης ερίδων και αντιπαραθέσεων μεταξύ των συζύγων σε περίπτωση διαζυγίου. Τι ισχύει όμως νομικά για το ύψος της διατροφής, ποιος είναι ο τρόπος υπολογισμού της και τι είδους προστασία παρέχει ο νόμος σε περίπτωση που ο υπόχρεος της διατροφής δεν την καταβάλει;

Με τον όρο «διατροφή» νοείται το χρηματικό ποσό πού απαιτείται για την κάλυψη των βιοτικών και άλλων αναγκών του ανηλίκου τέκνου, δηλαδή για την τροφή, τη στέγαση, τη θέρμανση, την ένδυση, την υπόδηση, τη ψυχαγωγία και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη αυτού, καθώς και για την ανατροφή και την εκπαίδευση του (φροντιστήριο, ξένες γλώσσες, αθλητικές δραστηριότητες, σχολικά έξοδα κ.α).

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, αμφότεροι οι σύζυγοι έχουν υποχρέωση διατροφής των κοινών ανήλικων τέκνων τους, νομοθετική πρόβλεψη η οποία καθιερώθηκε λόγω της ισότητας των φύλων, με την επιφύλαξη της οικονομικής δυνατότητας του κάθε μέρους ως προς το καταβαλλόμενο ποσό. Αντίστοιχη κοινή υποχρέωση διατροφής του χωρίς γάμο γεννηθέντος τέκνου τους έχουν, υπό τους αυτούς όρους, η μητέρα του και ο εκουσίως ή δικαστικώς αναγνωρισθείς ως φυσικός του πατέρας.

Η διατροφή προκαταβάλλεται σε χρήμα κάθε μήνα, εκτός αν συντρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι να καταβληθεί με άλλο τρόπο.

Υπολογισμός ύψους μηνιαίας διατροφής για την ανατροφή του ανήλικου τέκνου

Για τον υπολογισμό του ύψους της διατροφής ενός ανήλικου τέκνου, η οποία σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να ξεπερνά το προσήκον μέτρο, λαμβάνονται υπόψιν:

  • Οι ανάγκες του ανήλικου τέκνου και οι συνθήκες ζωής του, οι οποίες περιλαμβάνουν όλα τα αναγκαία και απαραίτητα έξοδα συντήρησής του και επιπλέον τα έξοδα για την ανατροφή και την εν γένει εκπαίδευσή του.

  • Το κόστος ζωής.

  • Τα εισοδήματα και των δύο γονέων από οποιαδήποτε πηγή, ήτοι η οικονομική κατάσταση αμφότερων των γονέων (εισοδήματα από μισθωτές υπηρεσίες, παροχή υπηρεσιών, τόκοι καταθέσεων, μισθώματα κ.α.), καθώς και η ακίνητη περιουσία τους, ακόμα και αν αυτή είναι απρόσοδη, δεν επιφέρει δηλαδή κάποιο εισόδημα στον γονέα, καθώς νομολογιακά έχει κριθεί ότι σε κάθε περίπτωση υφίσταται δυνατότητα ρευστοποίησης της για τις ανάγκες ανατροφής ενός ανήλικου τέκνου.

Συνεπώς, χωρίς να υφίσταται κάποια ειδική πρόβλεψη στο νόμο με προκαθορισμένα ποσά διατροφής ανά περίπτωση ή κάποιος μαθηματικός τύπος υπολογισμού της, για τον προσδιορισμό του ύψους της διατροφής και το μέτρο συνεισφοράς κάθε γονέα, το Δικαστήριο αξιολογεί τα ως άνω κριτήρια και πάντοτε με βασικό γνώμονα το συμφέρον του ανήλικου τέκνου. Μάλιστα προς τον σκοπό εκτίμησης της υφιστάμενης οικονομικής κατάστασης των γονέων, το Δικαστήριο δεν αρκείται στα οικονομικά στοιχεία που προκύπτουν ευθέως από την ετήσια φορολογική δήλωση εκάστου γονέα αλλά συνεκτιμά και άλλα αποδεικτικά μέσα, από τα οποία ενδεχομένως να προκύπτουν τα πραγματικά εισοδήματα των γονέων. 

Μάλιστα, το ύψος της διατροφής και οι ειδικότεροι όροι αυτής δύναται με την πάροδο των ετών και τις αυξανόμενες ανάγκες του ανήλικου τέκνου σε συνδυασμό με το κόστος ζωής, το οποίο κατά κύριο λόγο αυξάνεται, να προσαρμόζονται αναλόγως προκειμένου να ανταποκρίνονται πλήρως στην κάλυψη των αναγκαίων εξόδων του τέκνου.

Από τα ως άνω συνάγεται ότι κάθε περίπτωση διατροφής αντιμετωπίζεται ad hoc νομολογιακά. Ως εκ τούτου, η βοήθεια ενός εξειδικευμένου σε θέματα διατροφής δικηγόρου κρίνεται απαραίτητη προκειμένου να εξασφαλίσει για το ανήλικο τέκνο μια δίκαιη και επαρκή διατροφή κατάλληλη για την κάλυψη των μηνιαίων αναγκών του.

Ενδεικτικά ποσά διατροφής που επιδικάζονται από τα Δικαστήρια

  • Ο καθ’ ου – πατέρας είναι ιδιωτικός υπάλληλος με μηνιαίες απολαβές ύψους 1.700 ευρώ και ιδιοκτήτης δύο ακινήτων από τα οποία γεννά μηνιαίο εισόδημα 1.200 ευρώ και η αιτούσα – μητέρα λαμβάνει μηνιαία εισοδήματα ύψους 600 ευρώ και είναι ιδιοκτήτρια επίσης ενός διαμερίσματος στο οποίο διαμένει με τα δύο ανήλικα τέκνα τους, ηλικίας 12 και 14 ετών αντίστοιχα: Το Δικαστήριο επιδίκασε το ποσό των 550 ευρώ για το ανήλικο τέκνο ηλικίας 14 ετών και το ποσό των 450 ευρώ για το δεύτερο ανήλικο τέκνο ηλικίας 12 ετών, ποσά τα οποία βαραίνουν αποκλειστικά τον υπόχρεο – πατέρα των τέκνων.

  • Ο καθ’ ου-πατέρας με εισοδήματα 1.000 ευρώ μηνιαίως και η αιτούσα μητέρα με εισοδήματα ύψους 600 ευρώ μηνιαίως και το ανήλικο τέκνο τους μόλις 18 μηνών: Το Δικαστήριο προσδιόρισε το ύψος της μηνιαίας διατροφής του ανήλικου τέκνου στα 350 ευρώ, με τα 250 ευρώ να βαραίνουν τον πατέρα και τα υπόλοιπα 100 ευρώ τη μητέρα και αιτούσα διατροφή για το ανήλικο τέκνο της.

  • Ο καθ’ ου – πατέρας γεννά μηνιαίο εισόδημα ύψους 450 ευρώ λόγω ημιαπασχόλησης, χωρίς ακίνητη περιουσία και η αιτούσα-μητέρα είναι άνεργη, επίσης χωρίς ακίνητη περιουσία: Οι ανάγκες του ανήλικου τέκνου κρίθηκε από το Δικαστήριο ότι ανέρχονται στο ποσό των 200 ευρώ μηνιαίως, με τον καθ’ ου να οφείλει να καταβάλλει 150 ευρώ μηνιαίως.

  • Ο καθ’ ου πατέρας άνεργος, λαμβάνοντας μόνο την επιδότηση του ΟΑΕΔ και η αιτούσα-μητέρα με εποχιακή εργασία κατά τους θερινούς μήνες έχει εισόδημα περί τα 300 ευρώ μόνον για τους μήνες εργασίας της: Ο καθ’ού – πατέρας οφείλει να καταβάλλει 250 ευρώ το μήνα στο ανήλικο τέκνο καθώς καίτοι δεν έχει προσωρινώς εργασία κρίθηκε από το Δικαστήριο ότι οι γονείς του, ιδιοκτήτες ξενοδοχειακής επιχείρησης, μπορούν να συνδράμουν οικονομικά στην καταβολή της μηνιαίας δόσης διατροφής του ανήλικου τέκνου του υιού τους. 

  • Ο καθ’ ου πατέρας δεν έχει εισοδήματα, έχει ωστόσο στην πλήρη κυριότητά του κάποια ακίνητα και η αιτούσα-μητέρα είχε μηνιαίο εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες 550 ευρώ και έξοδα ενοικίου 250 ευρώ: Το δικαστήριο έκρινε πως ο καθ’ ού, εφόσον δεν αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας, έχει όλες τις προϋποθέσεις, αξιοποιώντας τον χρόνο και τις γνώσεις του, να εξασφαλίσει μηνιαίο εισόδημα τουλάχιστον 700 ευρώ.  Έτσι,  ο πατέρας οφείλει να καταβάλλει ως προσωρινή μηνιαία διατροφή στο ανήλικο τέκνο τους το ποσό των 200 ευρώ.

Διατροφή ανηλίκων τέκνων σε περίπτωση Συναινετικού Διαζυγίου των γονέων:

Στις περιπτώσεις λύσης του γάμου συναινετικά, με τη σύμφωνη γνώμη αμφότερων των συζύγων υπό τη νέα διαδικασία ενώπιον του συμβολαιογράφου, οι γονείς καθορίζουν από κοινού μέσω σύνταξης και υπογραφής ενός Ιδιωτικού Συμφωνητικού (Έγγραφη Συμφωνία Διάζευξης), τα ζητήματα επιμέλειας και επικοινωνίας με το ανήλικο τέκνο, τους ειδικότερους όρους της διατροφής και το ακριβές ύψος της. Η ως άνω συμφωνία των γονέων, η οποία συνιστά αναπόσπαστο μέρος της συμβολαιογραφικής πράξης περί συναινετικής λύσης του γάμου συνιστά εκτελεστό τίτλο ενώ, η ελάχιστη διάρκεια ισχύος της αυτής συμφωνίας είναι τα δύο έτη από την υπογραφή και κατάρτιση της. Μετά την πάροδο της διάρκειας που έχει τεθεί στο Ιδιωτικό Συμφωνητικό των γονέων, το ύψος της διατροφής, όπως και οι λοιποί όροι περί επιμέλειας και επικοινωνίας με το ανήλικο τέκνο ρυθμίζονται  και αναπροσαρμόζονται με νέα συμφωνία των γονέων, με την ίδια ακριβώς διαδικασία, ήτοι μέσω επικύρωσης του περιεχομένου της με την κατάρτιση συμβολαιογραφικής πράξης.

Διαζύγιο κατ’ αντιδικία

Εφόσον το ζήτημα διατροφής των ανήλικων τέκνων δεν δύναται να επιλυθεί συναινετικά με τη σύμφωνη γνώμη των γονέων, αρμόδια για την επιδίκαση του ύψους της διατροφής, του χρόνου καταβολής και του μέτρου συνεισφοράς εκάστου γονέα δυνάμει της υπάρχουσας οικονομικής τους κατάστασης είναι τα Πολιτικά Δικαστήρια.

Η διαδικασία που ακολουθείται ενώπιον των Πολιτικών Δικαστηρίων είναι η ακόλουθη:

Κατάθεση Αίτησης Ασφαλιστικών Μέτρων με δυνατότητα κατάθεσης και Αιτήματος Προσωρινής Διαταγής

Προκειμένου να επιδικαστεί διατροφή για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου, ο ασκών την επιμέλεια γονέας δύναται καταρχήν να αιτηθεί την παροχή προσωρινής έννομης προστασίας, με την κατάθεση αίτησης ασφαλιστικών μέτρων, ώστε να εκδοθεί άμεσα μία απόφαση που θα υποχρεώνει τον έτερο γονέα να καταβάλει διατροφή.

Η αίτηση των ασφαλιστικών μέτρων για την επιδίκαση διατροφής κατατίθεται στην γραμματεία του κατά τόπον αρμόδιου Μονομελούς Πρωτοδικείου και ο γονέας, ο οποίος ασκεί την επιμέλεια δύναται να αξιώσει από τον υπόχρεο – έτερο γονέα, διατροφή με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, αποδεικνύοντας ότι συντρέχει επείγουσα περίπτωση για την άμεση επιδίκαση του ποσού της διατροφής. Η διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων είναι αρκετά σύντομη καθώς η συζήτηση της υπόθεσης προσδιορίζεται άμεσα εντός των επόμενων δύο περίπου μηνών από την κατάθεση τους και η έκδοση της απόφασης επί των ασφαλιστικών μέτρων εκδίδεται επίσης άμεσα.

Προσωρινή διαταγή: Μαζί με την αίτηση των ασφαλιστικών ο ασκών την επιμέλεια γονέας δύναται να καταθέσει και αίτημα προσωρινής διαταγής, η οποία εκδίδεται από τον Πρόεδρο των Πρωτοδικών. Η διαδικασία έκδοσης προσωρινής διαταγής είναι σύντομη καθώς η υποχρέωση διατροφής και το ύψος της καθορίζονται σε μόλις δύο (2) με τρείς (3) ημέρες από την κατάθεση της αίτησης των ασφαλιστικών μέτρων και η υποχρέωση καταβολής για τον υπόχρεο γονέα ξεκινά αμέσως και ισχύει ως καθορίσθηκε από τον Πρόεδρο Πρωτοδικών έως την έκδοση απόφασης  επί της αίτησης των ασφαλιστικών μέτρων.

Αγωγή Διατροφής Ανήλικου Τέκνου

Εντός προθεσμίας εξήντα (60) ημερών από την επίδοση της απόφασης των ασφαλιστικών μέτρων διατροφής στον υπόχρεο γονέα, ο ασκών την επιμέλεια γονέας, προχωρά με την κατάθεση αγωγής ενώπιον του κατά τόπον αρμόδιου Μονομελούς Πρωτοδικείου για την επιδίκαση της υποχρέωσης και του ύψους της οριστικής διατροφής. Συνεπώς, σε περίπτωση κατά την οποία έχει προηγηθεί η έκδοση απόφασης ασφαλιστικών μέτρων, ο γονέας που ασκεί την επιμέλεια οφείλει υποχρεωτικά να καταθέσει τακτική αγωγή εντός της ως άνω προθεσμίας, άλλως, σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης άσκησης τακτικής αγωγής διατροφής, η απόφαση των ασφαλιστικών μέτρων, λόγω του προσωρινού χαρακτήρα της, παύει αυτοδικαίως να ισχύει και ο δικαιούχος μένει απροστάτευτος.

Μη καταβολή διατροφής ανήλικου τέκνου από τον υπόχρεο γονέα

Σε περίπτωση μη καταβολής οφειλόμενης διατροφής ανήλικου τέκνου από τον υπόχρεο γονέα

  • Είτε αυτή έχει προσδιορισθεί με Ιδιωτικό Συμφωνητικό μεταξύ των γονέων και έχει επικυρωθεί με την κατάρτιση συμβολαιογραφικής πράξης, συνιστώντας κατά αυτόν τον τρόπο τίτλο εκτελεστό
  • Είτε έχει προσδιορισθεί με δικαστική απόφαση στο πλαίσιο αντιδικίας

Ο έχων την επιμέλεια του ανήλικου τέκνου γονέας δύναται:

  • Να επισπεύσει αναγκαστική εκτέλεση σε βάρος της περιουσίας του υπόχρεου γονέα, επιβάλλοντας κατάσχεση στην κινητή και ακίνητη περιουσία του, συμπεριλαμβανομένων και των τραπεζικών του καταθέσεων και

  • Να υποβάλει μήνυση για το αδίκημα της μη καταβολής διατροφής (άρθρο 358 ΠΚ) και μάλιστα να ακολουθηθεί η αυτόφωρη διαδικασία.

Η κίνηση της ποινικής διαδικασίας αποτελεί το αποτελεσματικότερο και δραστικότερο μέσο πίεσης για την προστασία και διασφάλιση καταβολής της οφειλόμενης διατροφής καθώς λειτουργεί στην πράξη ιδιαίτερα αποθαρρυντικά για τους κακόπιστους υπόχρεους διατροφής, αφού σε πολλές περιπτώσεις, φοβούμενοι την ποινική τους καταδίκη, αναγκάζονται να συμμορφωθούν προς τις υποχρεώσεις τους. Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι, εφόσον ο υπόχρεος διατροφής καταδικαστεί συνολικά σε ποινή φυλάκισης μεγαλύτερη του ενός (1) έτους, (κάτι που είναι δυνατόν, αφού, όπως αναφέρθηκε, η παραβίαση της υποχρέωσης διατροφής σε διαφορετικά διαστήματα καθιστά δυνατή την πολλαπλή του καταδίκη), το δικαστήριο δεν μπορεί να αναστείλει την έκτιση της ποινής και διατάσσει την μετατροπή της φυλάκισης σε χρηματική ποινή.


Διατροφή ανήλικων τέκνων και ανεργία

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία αλλά και τη σύμφωνη γνώμη της νομολογίας, σε περίπτωση ανεργίας του υπόχρεου γονέα, δεν προβλέπεται κάποιο είδος απαλλαγής του από την υποχρέωση διατροφής. Ωστόσο, με σχετική Αίτηση Μεταρρύθμισης, με τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, ο υπόχρεος και προσωρινά άνεργος γονέας δύναται να αιτηθεί τη μεταρρύθμιση της εκδοθείσας απόφασης, η οποία επιδικάζει το κονδύλιο της διατροφής για λογαριασμό του ανηλίκου τέκνου επικαλούμενος την προσωρινή οικονομική του αδυναμία, και αιτούμενος τη μείωση του ποσού της οφειλόμενης διατροφής.

Η ίδια διαδικασία μεταρρύθμισης δικαστικής απόφασης ακολουθείται και σε περιπτώσεις προσωρινής οικονομικής δυσχέρειας που ενδέχεται να αντιμετωπίζει ο υπόχρεος προς διατροφή γονέας, όταν υπέστη μείωση των μηνιαίων του απολαβών από μισθωτές υπηρεσίες, από πλήρη απασχόληση τέθηκε σε καθεστώς ημιαπασχόλησης, αντιμετωπίζει ένα σοβαρό και έκτακτο πρόβλημα υγείας με αυξημένα ιατροφαρμακευτικά έξοδα και τα εισοδήματά του δεν επαρκούν προς κάλυψη των έκτακτων αυτών εξόδων και συνεπώς είναι αναγκαία η αναπροσαρμογή του ύψους της μηνιαίας οφειλόμενης διατροφής κ.α.

Παραίτηση από την υποχρέωση διατροφής

Για την υποχρέωση διατροφής ανήλικων τέκνων, δεν τίθεται σε καμία περίπτωση ζήτημα παραίτησης, ακόμα και εάν μία τέτοια συμφωνία λαμβάνει χώρα σε επίπεδο Ιδιωτικού Συμφωνητικού των γονέων. Η διατροφή των ανήλικων τέκνων είναι υποχρεωτική εκ του νόμου και ακόμα και αν τεθεί όρος παραίτησης εκ του δικαιώματος διατροφής, ο όρος είναι καθόλα άκυρος και δεν λαμβάνεται υπόψιν.

Για οποιαδήποτε πληροφορία αναφορικά με τη διεκδίκηση διατροφής για τα ανήλικα παιδιά σας, επικοινωνήστε άμεσα μαζί μας και ενημερωθείτε αναλυτικά για τη διαδικασία και το ύψος της διατροφής που μπορείτε να διεκδικήσετε.