215 520 9070 & 6947 602 862 info@lawmatters.gr
Select Page

Αποποίηση Κληρονομιάς

Η αποποίηση της κληρονομιάς συνιστά δικαίωμα του κληρονόμου, όπως ακριβώς και η αποδοχή της, είτε καλείται ως κληρονόμος εκ του νόμου είτε από διαθήκη. Η αποποίηση της κληρονομιάς επιλέγεται συνήθως από τους κληρονόμους όταν το παθητικό της κληρονομιάς, ήτοι  τα χρέη του κληρονομούμενου και οι υποχρεώσεις της κληρονομιαίας περιουσίας (οφειλές σε εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, δάνεια) ξεπερνούν σε αξία το ενεργητικό της, τα λοιπά, δηλαδή, περιουσιακά στοιχεία του θανόντος. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αποποίηση της κληρονομιάς συνιστά μονόδρομο για τους κληρονόμους.

Ωστόσο, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες υφίστανται μεν χρέη, το μέγεθος των οποίων δεν δύναται να προσδιορισθεί και οπωσδήποτε δεν ξεπερνά το ενεργητικό της κληρονομιαίας περιουσίας, υφίσταται και η δυνατότητα αποδοχής με το ευεργέτημα της απογραφής, η οποία κρίνεται επωφελέστερη επιλογή καθώς περιορίζεται η ευθύνη για τις υποχρεώσεις της κληρονομιάς μέχρι το ενεργητικό της, δηλαδή μέχρι τη συνολική αξία της κληρονομιαίας περιουσίας και όχι την προσωπική περιουσία των κληρονόμων, με αποτέλεσμα, σε περίπτωση ρευστοποίησης της κληρονομιαίας περιουσίας και ικανοποίησης των δανειστών του θανόντος, να επωφελούνται οικονομικά και οι κληρονόμοι με μέρος της κληρονομιάς  (αναλυτική παρουσίαση της αποδοχής με το ευεργέτημα της απογραφής γίνεται στην οικεία ενότητα «Αποδοχή Κληρονομιάς»).

Η αποποίηση γνωστοποιείται από τον κληρονόμο με υποβολή μονομερούς δήλωσής του, εντός ορισμένης προθεσμίας, στη γραμματεία του Ειρηνοδικείου της περιφέρειας του οποίου ο κληρονομούμενος είχε κατά τον χρόνο θανάτου του, την κατοικία του ή τη συνήθη διαμονή του.

Η προθεσμία αποποίησης είναι τετράμηνη και άρχεται:

  • Από τον χρόνο που ο κληρονόμος έλαβε γνώση την επαγωγή της κληρονομιάς σε περίπτωση μη ύπαρξης διαθήκης. Να επισημανθεί ότι ως προς τη γνώση της επαγωγής δεν αρκεί η γνώση του θανάτου του κληρονομούμενου αλλά επιπροσθέτως και των περιστατικών εκείνων που συνιστούν αναγκαίους νομικούς όρους, όπως ενδεικτικά η ανυπαρξία διαθήκης και η εγγύτερη συγγενική σχέση με τον κληρονομούμενο.

  • Σε περίπτωση ύπαρξης διαθήκης, η προθεσμία εκκινεί από την ημέρα δημοσίευσής της.

Η ως άνω προθεσμία αποποίησης καθίσταται δωδεκάμηνη όταν ο κληρονομούμενος ήταν κάτοικος εξωτερικού, όταν δηλαδή ο τόπος της τελευταίας κατοικίας του θανόντος βρισκόταν στην αλλοδαπή ή ο κληρονόμος ήταν μόνιμος κάτοικος εξωτερικού κατά τον θάνατο του κληρονομούμενου και τη γνώση της επαγωγής της κληρονομιάς.

Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, η άπρακτη παρέλευση της προθεσμίας αποποίησης, ισοδυναμεί με σιωπηρή αποδοχή της κληρονομιάς από τον κληρονόμο (πλασματική αποδοχή).

Απαραίτητα δικαιολογητικά, τα οποία συνυποβάλλονται από τον κληρονόμο μαζί με τη Δήλωση Αποποίησης είναι:

  1. Η Ληξιαρχική Πράξη Θανάτου
  2. Αντίγραφο του Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας
  3. Πιστοποιητικό Πλησιέστερων Συγγενών
  4. Πιστοποιητικό Οικογενειακής Κατάστασης (προαιρετικά)
  5. Πιστοποιητικό περί Δημοσίευσης ή Μη Διαθήκης

Σειρά Αποποίησης από τους Κληρονόμους

Σε περίπτωση μη ύπαρξης διαθήκης (εξ αδιαθέτου διαδοχή), πρώτοι θα πρέπει να προσέλθουν στη Γραμματεία του αρμόδιου Ειρηνοδικείου, οι αναγκαστικοί κληρονόμοι του θανόντος, ήτοι τα τέκνα και ο σύζυγος ή σε περίπτωση μη τέλεσης γάμου και ύπαρξης κατιόντων, οι ανιόντες του θανόντος, δηλαδή οι γονείς του.

Μετά την αποποίηση των πρώτων κληρονόμων η τετράμηνη προθεσμία άρχεται για τους κληρονόμους που θα καλούνταν εάν δεν υπήρχαν οι πρώτοι κληρονόμοι, ήτοι τυχόν εγγόνια ή αδέλφια του κληρονομούμενου. Σε περίπτωση που τα αδέλφια του θανόντος έχουν τέκνα, τότε θα πρέπει επίσης να προβούν σε δήλωση αποποίησης, εφόσον δεν επιθυμούν την περιέλευση σε αυτούς της κληρονομιαίας περιουσίας.

Αποποίηση κληρονομιάς από ανήλικο

Για την αποποίηση της κληρονομιαίας περιουσίας από ανήλικο τέκνο απαιτείται Δικαστική απόφαση, η οποία χορηγεί στους γονείς του, τους ασκούντες δηλαδή τη γονική μέριμνα, την άδεια να αποποιηθούν για λογαριασμού του. Η διαδικασία της αποποίησης σε αυτή την περίπτωση εκκινεί με την κατάθεση του σχετικού δικογράφου από τον Πληρεξούσιο Δικηγόρο στο Ειρηνοδικείο της κατοικίας του ανήλικου τέκνου και όχι του κληρονομούμενου. Με την κατάθεση της σχετικής αίτησης, η τετράμηνη προθεσμία αποποίησης αναστέλλεται και ορίζεται δικάσιμος, ημερομηνία, δηλαδή, κατά την οποία οι γονείς του τέκνου θα παραστούν ενώπιον του Δικαστηρίου προκειμένου να επικαλεστούν και να αποδείξουν ότι η αποποίηση της κληρονομιαίας περιουσίας συνιστά την επωφελέστερη για το τέκνο τους επιλογή. Μετά την έκδοση της σχετικής απόφασης από το Δικαστήριο χορηγείται η άδεια για την υποβολή της δήλωσης αποποίησης και η προθεσμία αναβιώνει στον χρόνο κατάθεσης της αίτησης για έκδοση της δικαστικής απόφασης.   

Έννομες συνέπειες σε περίπτωση μη αποποίησης από το ανήλικο τέκνο

Σε περίπτωση κατά την οποία οι ασκούντες τη γονική μέριμνα, δεν προβούν στις ως άνω ενέργειες προς αποποίηση της κληρονομιαίας περιουσίας για λογαριασμό του ανήλικου τέκνου τότε, η άπρακτη παρέλευσή της προθεσμίας αποποίησης ισοδυναμεί με πλασματική  αποδοχή και κτήση της κληρονομιάς σε βάρος του ανηλίκου. Το εν λόγω «σφάλμα» των γονέων, που είναι σύνηθες να συμβαίνει στην πράξη εκ παραδρομής ή άγνοιας, δύναται να διορθωθεί με ακύρωση της αποδοχής κληρονομιάς του ανήλικου τέκνου, αλλά μόνο εφόσον αποδειχθεί ότι η παρέλευση άπρακτης της τετράμηνης προθεσμίας οφείλεται σε ουσιώδη πλάνη των γονέων του αναφορικά με το νομικό πλαίσιο περί αποποιήσεως της κληρονομιάς.

Περιπτώσεις ακυρότητας της δήλωσης αποποίησης κληρονομιάς, η οποία ισοδυναμεί με (πλασματική) αποδοχή:

  1. Αν ο κληρονόμος δηλώσει αρχικά ότι αποδέχεται ρητά ή σιωπηρά την κληρονομιά, και κατόπιν αποδοχής προβεί σε δήλωση αποποίησης.
  2. Εάν έχει παρέλθει η προθεσμία που τάσσεται από τον νόμο για την υποβολή της δήλωσης αποποίησης. Σε αυτή την περίπτωση θεωρείται ότι έχει γίνει σιωπηρή αποδοχή της κληρονομιάς από τον κληρονόμο. 
  3. Αν η αποποίηση της κληρονομιάς έλαβε χώρα πριν την επαγωγή της περιουσίας ή από πλάνη ως προς το λόγο της επαγωγής. Επίσης είναι άκυρη, αν υπεβλήθη υπό αίρεση ή προθεσμία.
  4. Σε περίπτωση υποβολής της δήλωσης αποποίησης σε καθ’ ύλην ή κατά τόπον αναρμόδιο Δικαστήριο.
  5.  Εάν γίνει αποποίηση για μέρος της κληρονομιαίας περιουσίας. Να σημειωθεί ότι υπάρχει δυνατότητα μερικής αποποίησης της κληρονομιάς μόνον όταν ο κληρονόμος καλείται να κληρονομήσει περισσότερες μερίδες από διαφορετικές διαθήκες του κληρονομούμενου ή έχει καταστεί κληρονόμος εν μέρει από διαθήκη του θανόντος και εν μέρει από τον νόμο, με την προϋπόθεση ότι ο διαθέτης δεν ορίζει με τη διαθήκη του κάτι διαφορετικό.

Για περισσότερες πληροφορίες και διευκρινίσεις αναφορικά με την αποποίηση, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και την εν γένει διαδικασία αναγκαία κρίνεται η συνδρομή και εκπροσώπηση σας από έναν έμπειρο σε θέματα κληρονομικού δικαίου δικηγόρο για την αποφυγή τυχόν λαθών και τη τήρηση των προθεσμιών που τίθενται εκ του νόμου. Για το λόγο αυτό είμαστε στη διάθεσή σας, Με αξιοπιστία, ταχύτητα και χαμηλό κόστος, προκειμένου να αναλάβουμε για λογαριασμό σας όλες τις αναγκαίες ενέργειες και να γνωμοδοτήσουμε για την επωφελέστερη για εσάς λύση σε περίπτωση ύπαρξης χρεών και υποχρεώσεων της κληρονομιάς.